In de financiële wereld is het essentieel om de resultaten van verschillende bedrijven binnen een groep op een heldere en nauwkeurige manier te consolideren. Dit kan echter een grote uitdaging zijn, vooral als je te maken hebt met complexe structuren en diverse rapportagevereisten. Of je nu al aan het consolideren bent of overweegt om hiermee te beginnen, het is essentieel om dit correct aan te pakken. Maar hoe zorg je ervoor dat je een helder en volledig beeld krijgt van de financiële gezondheid van de gehele groep?

Ik heb gemerkt dat veel bedrijven moeite hebben met het effectief uitvoeren van financiële consolidatie, vooral als het gaat om het integreren van gegevens uit verschillende systemen en het naleven van regelgeving. Met meer dan 30 jaar ervaring in financiële consolidatie, en nu als CFO bij Smartbooks, heb ik inmiddels zo’n 250 bedrijven succesvol begeleid. Deze uitgebreide expertise stelt me in staat om waardevolle inzichten te bieden in dit complexe proces.

In deze blog bespreek ik de volgende elementen:

  • De vier stappen voor een succesvolle implementatie
  • Wettelijke verplichtingen rondom financiële consolidatie
  • Verschillende methodes om te consolideren
  • De uitdagingen bij financiële consolidatie
  • Praktische stappen voor elke fase van het consolidatieproces.
Hoe Financiële Consolidatie Bedrijven Samenvoegt tot één Overzicht

Financiële consolidatie houdt in dat je de resultaten van verschillende bedrijven in een groep samenvoegt om een duidelijk overzicht te krijgen van de financiële situatie. Dit is vooral belangrijk als je een bedrijf hebt dat bestaat uit meerdere werkmaatschappijen en een holdingmaatschappij. Het uiteindelijke doel is om een geconsolideerde jaarrekening op te stellen die een juist en volledig beeld van de financiële toestand geeft.

De Vier Stappen naar Succesvolle Financiële Consolidatie

Hieronder worden de vier essentiële stappen uiteengezet die je doorloopt om een helder en consistent geconsolideerd financieel overzicht te verkrijgen. Elke stap speelt een cruciale rol in het waarborgen van nauwkeurigheid en transparantie in je financiële rapportage.

  1. Koersomrekening Als je buitenlandse vestigingen hebt, moet je de resultaten in verschillende valuta’s omrekenen naar de valuta van je hoofdkantoor. Stel je voor dat je een bedrijf in Nederland hebt dat resultaten uit de VS ontvangt. Je wilt de resultaten van je Amerikaanse dochteronderneming omrekenen naar euro’s om een consistent beeld te krijgen. Dit voorkomt verwarring door een combinatie van valuta’s in je financiële rapportage.

  2. Optellen van Resultaten Na de koersomrekening worden de resultatenrekeningen en balansen van alle onderliggende bedrijven bij elkaar opgeteld. 

  3. Eliminatie van Intercompany Verhoudingen Tijdens de consolidatie moeten interne transacties tussen bedrijven binnen de groep worden geëlimineerd om dubbeltellingen te voorkomen. Als twee werkmaatschappijen binnen dezelfde groep elkaar factureren, bijvoorbeeld beide €100, zou je kunnen denken dat er €200 aan omzet is. Echter, aangezien deze transacties intern zijn, telt deze omzet niet mee voor de geconsolideerde omzet. Het is belangrijk om dergelijke dubbeltellingen te verwijderen om een accuraat financieel overzicht te krijgen.

  4. Eliminatie van Eigen Vermogen en Verwerking van Minderheidsbelangen Bij het consolideren van een holding met werkmaatschappijen, moet je ook de rekening dochtermaatschappijen in de holding en het eigen vermogen bij de dochters tegen elkaar wegstrepen om te voorkomen dat het eigen vermogen dubbel telt. Als de holding bijvoorbeeld twee dochterondernemingen heeft die elk €100 waard zijn, en de holding is 200 waard dan is de totale waarde van de groep niet €400, maar €200, omdat de waarde van de holding al inclusief de waarde van de dochterondernemingen is. ​​Daarnaast moet je bij consolidatie rekening houden met minderheidsbelangen. Als de holding bijvoorbeeld 80% van een dochteronderneming bezit, moet je 100% van de activa en passiva van die dochteronderneming consolideren en vervolgens het 20% minderheidsbelang apart weergeven in de geconsolideerde jaarrekening.
Verplichtingen voor Financiële Consolidatie

In Nederland is consolidatie in de jaarrekening verplicht voor bedrijven die een bepaalde drempel overschrijden. Deze drempels worden bepaald door de grootte van de onderneming en zijn gebaseerd op criteria zoals de balansomvang, de omzet en het aantal medewerkers. Bedrijven die aan deze criteria voldoen, moeten een geconsolideerde jaarrekening opstellen, die een compleet en accuraat overzicht van de financiële situatie van de gehele groep biedt.

Deze verplichting kan complex zijn, vooral voor bedrijven met veel dochterondernemingen en verschillende rekeningschema’s. Het consolidatieproces vereist zorgvuldige afstemming en integratie van financiële gegevens uit diverse bronnen. In dergelijke gevallen kan een gespecialiseerd consolidatiesysteem nodig zijn om de processen te automatiseren en te vereenvoudigen, en om ervoor te zorgen dat de geconsolideerde jaarrekening voldoet aan de wettelijke eisen.

Verschillende Methodes voor Financiële Consolidatie

Er zijn verschillende methoden om de financiële gegevens van dochterondernemingen samen te voegen. De meest voorkomende methoden zijn:

Integrale Consolidatie Dit is de meest gebruikte methode, waarbij 100% van de activa, passiva, inkomsten en uitgaven van de dochterondernemingen worden opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening. Hierbij worden alle intercompany-transacties en het eigen vermogen geëlimineerd. Deze methode wordt in 99% van de gevallen gebruikt, namelijk wanneer een moedermaatschappij een meerderheidsbelang heeft in haar dochterondernemingen.

Partiële Consolidatie Hoewel deze methode niet vaak voorkomt, houdt partiële consolidatie in dat slechts een deel van de financiële gegevens van de dochterondernemingen wordt opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening. In de praktijk wordt deze methode bijna nooit toegepast omdat het niet goed binnen de standaard rapportage praktijken past.

Joint Venture Consolidatie Deze methode wordt gebruikt wanneer een bedrijf een joint venture heeft met een belang van 50%. In dit geval wordt het belang proportioneel in de geconsolideerde jaarrekening opgenomen. Hoewel het een complexe en minder gebruikelijke methode is, speelt dit wel een rol in situaties waar samenwerking tussen bedrijven gelijk verdeeld is.

De Grootste Uitdagingen bij Financiële Consolidatie

Bij financiële consolidatie komen veel uitdagingen kijken, vooral als je te maken hebt met meerdere dochterondernemingen. De grootste uitdagingen zijn onder andere:

Verschillende Grootboeksystemen Elke dochteronderneming kan een eigen grootboeksysteem gebruiken, wat het lastig maakt om de gegevens samen te voegen. Als je verantwoordelijk bent voor de consolidatie, moet je ervoor zorgen dat je alle systemen goed begrijpt en tijdig de juiste gegevens ontvangt.

Verschillende Rekeningschema’s Een andere uitdaging is dat dochtermaatschappijen vaak verschillende rekeningschema’s hanteren. Dit kan leiden tot inconsistente rapportages als deze niet worden geharmoniseerd. Het is cruciaal om ervoor te zorgen dat alle dochterondernemingen rapporteren volgens een gestandaardiseerd schema, of dat hun cijfers worden geconverteerd naar een gemeenschappelijk schema voor de consolidatie.

Cijfer Aanpassingen Achteraf: Het kan voorkomen dat na het indienen van de cijfers aanpassingen worden gemaakt. Dit kan de nauwkeurigheid van de geconsolideerde rapportage aantasten. Daarom is het belangrijk dat er strikte controlemechanismen zijn om dit te voorkomen.

Praktische Stappen voor Financiële Consolidatie

Hoe implementeer je een effectief consolidatieproces? Hier zijn enkele praktische stappen:

  1. Kies een Consolidatiesysteem De eerste stap is het kiezen van een geschikt consolidatiesysteem. Tenzij je alles handmatig in Excel wilt doen, wat bijzonder tijdrovend en foutgevoelig kan zijn, is een gespecialiseerd consolidatiesysteem vaak de beste keuze. Dit systeem moet in staat zijn om om te gaan met multicurrency transacties, meerdere grootboeksystemen, en moet gebruiksvriendelijk zijn.

  2. Implementatie van het Systeem Nadat je een consolidatiesysteem hebt gekozen, is de implementatie ervan de volgende stap. Voor grote bedrijven zoals ING, Heineken of AkzoNobel, die mogelijk honderden entiteiten consolideren, is dit een groot proces dat zorgvuldige planning en coördinatie vereist. Voor kleinere bedrijven met slechts een paar vestigingen is het minder complex, maar nog steeds van cruciaal belang om het systeem goed op te zetten.

  3. Standaardisatie van Rekeningschema’s Als het kan, is het ideaal om alle dochtermaatschappijen met hetzelfde financiële systeem en hetzelfde rekeningschema te laten werken. Dit maakt het consolidatieproces efficiënter en vermindert de kans op fouten. Bij grotere bedrijven die veel acquisities doen is dat vaak niet haalbaar, maar bij kleinere groepen wel.
Financiële consolidatie hoeft niet ingewikkeld te zijn

Financiële consolidatie kan complex lijken, maar hoeft het niet te zijn. Het is echter een noodzaak voor bedrijven met meerdere entiteiten. Door de juiste stappen te volgen en gebruik te maken van geschikte systemen, kan een bedrijf een helder en juist financieel overzicht krijgen. Dit stelt bedrijven in staat om beter geïnformeerde beslissingen te nemen en hun financiële gezondheid effectief te beheren.

Heb je nog vragen over financiële consolidatie of zoek je advies over hoe je jouw consolidatieproces kunt verbeteren? Laat het ons weten of plan een afspraak voor een live demo!

anamica3938